Với việc thị trường tài chính đang đối mặt với sự hỗn loạn chưa từng có, điều quan trọng là phải xem xét kỹ tình hình kinh tế.
Các nhà phân tích đồng ý rằng thị trường đang đối mặt với những sóng gió nghiêm trọng. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã dự báo 1/3 nền kinh tế thế giới sẽ suy thoái vào năm 2023. Năng lượng có nhu cầu cao và nguồn cung thiếu hụt, giá cả leo thang và tiếp tục tăng, các nền kinh tế mới nổi đang thoát khỏi đại dịch trong điều kiện bất ổn.
Có 5 vấn đề cơ bản và có mối liên hệ với nhau gây rắc rối cho thị trường tài sản vào năm 2023, với sự hiểu biết trong môi trường bất ổn, không có lựa chọn rõ ràng cho các nhà đầu tư. Mọi quyết định đều cần có sự đánh đổi.
Thiếu hụt năng lượng ròng
Nếu không có những thay đổi rõ ràng trong bối cảnh địa chính trị và kinh tế, tình trạng thiếu nhiên liệu hóa thạch có vẻ sẽ kéo dài đến mùa đông tới.
Nguồn cung của Nga đã bị cắt giảm do các lệnh trừng phạt liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine, trong khi kiến trúc năng lượng của châu Âu bị thiệt hại không thể khắc phục do một phần của đường ống Nord Stream 1 bị phá hủy trong một vụ nổ. Các thiệt hại không thể được khắc phục ngay vì cần thời gian và ngân sách để xây dựng cơ sở hạ tầng mới và những nhiệm vụ ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) khiến các công ty năng lượng khó biện minh cho các dự án nhiên liệu hóa thạch quy mô lớn.
Trong khi đó, nhu cầu cao sẽ chỉ tăng lên một khi Trung Quốc thoát khỏi suy thoái do COVID-19. Tăng trưởng kỷ lục về năng lượng tái tạo và xe điện đã một phần nào giúp giải quyết tình hình nhưng không thể triệt để. Năng lượng tái tạo yêu cầu các nguyên tố khó tìm như lithium, coban, crom và nhôm. Hạt nhân sẽ giảm bớt áp lực, nhưng các nhà máy mới phải mất nhiều năm để đưa vào hoạt động và có thể khó thu hút sự ủng hộ của công chúng.
Trả lại sản xuất
Sốc cung do đại dịch và Nga xâm lược vào Ukraine đã kích thích các nền kinh tế lớn chuyển sản xuất về gần (Reshoring). Mặc dù điều này có thể chứng minh lợi ích lâu dài cho tăng trưởng trong nước, nhưng reshoring cần đầu tư, thời gian và có nguồn lực lao động thành thạo.
Trong ngắn hạn và trung hạn, reshoring việc làm từ các địa điểm chi phí thấp ở nước ngoài sẽ gây ra lạm phát ở các nước có thu nhập cao vì nó đẩy lương cho lao động có tay nghề lên cao và giảm biên độ lợi nhuận doanh nghiệp.
Chuyển đổi sang nền kinh tế dựa vào hàng hóa
Những gián đoạn tương tự đã kích hoạt xu hướng reshoring khiến các quốc gia tìm kiếm các chuỗi cung ứng nguyên liệu thô an toàn hơn – xanh hơn trong biên giới của họ hoặc của các đồng minh.
Trong những năm gần đây, việc khai thác đất hiếm quan trọng chủ yếu thuê của các quốc gia có nguồn nhân công rẻ, dồi dào và quy định thuế lỏng lẻo. Khi những quy trình này chuyển sang các khu vực pháp lý thuế cao và lương cao, việc tìm nguồn cung ứng nguyên liệu thô sẽ cần phải được xem xét lại. Ở một số quốc gia, điều này sẽ dẫn đến gia tăng đầu tư thăm dò. Ở những nước không thể tìm được nguồn hàng trong nước, điều đó có thể dẫn đến việc chuyển dịch các liên minh thương mại.
Chúng ta có thể mong đợi những liên minh như vậy phản ánh sự chuyển dịch địa chính trị từ trật tự thế giới đơn cực sang đa cực. Chẳng hạn, nhiều quốc gia trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương sẽ có nhiều khả năng ưu tiên chương trình nghị sự của Trung Quốc hơn của Hoa Kỳ, tác động Hoa Kỳ tiếp cận các mặt hàng từ Châu Á.
Lạm phát dai dẳng
Với những áp lực như hiện tại, lạm phát khó có thể sớm chậm lại. Điều này đặt ra thách thức to lớn cho các ngân hàng trung ương và công cụ ưa thích của họ để kiểm soát giá cả: lãi suất. Chi phí đi vay cao hơn sẽ có sức mạnh hạn chế khi chúng ta đã bước vào kỷ nguyên lạm phát dai dẳng, với sự mất cân bằng cung/cầu do quá trình toàn cầu hóa.
Các chu kỳ lạm phát trong quá khứ đã kết thúc khi giá tăng đến mức không thể chi trả được, gây sụp đổ nhu cầu (phá hủy nhu cầu). Quá trình này trực tiếp hạn chế hành vi mua sắm tùy ý nhưng lại là vấn đề đối với các nhu cầu thiết yếu như năng lượng và thực phẩm. Vì người dùng và doanh nghiệp không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải trả chi phí cao hơn, nên có phạm vi giới hạn để giảm bớt áp lực tăng giá, đặc biệt là khi nhiều chính phủ trợ cấp cho việc mua sắm các mặt hàng chủ lực này của người tiêu dùng.
Đẩy nhanh phân cấp các tổ chức và hệ thống quan trọng
Sự thay đổi cơ bản này đang được hai yếu tố thúc đẩy. Thứ nhất, sắp xếp lại trật tự thế giới địa chính trị đã bị ảnh hưởng bởi chuỗi cung ứng gặp vấn đề, chính sách tiền tệ thắt chặt và xung đột. Thứ hai, suy thoái toàn cầu về lòng tin đối với các tổ chức do phản ứng hỗn loạn với COVID-19, thảm họa kinh tế và thông tin sai lệch tràn lan.
Điểm đầu tiên là mấu chốt: Các quốc gia từng coi Hoa Kỳ như một nhà lãnh đạo quan điểm và thực thi mệnh lệnh đang đặt câu hỏi về sự liên kết này và lấp đầy khoảng cách với các mối quan hệ khu vực.
Trong khi đó, sự ngờ vực đối với các tổ chức đang leo thang. Một cuộc khảo sát của Pew Research Center cho thấy người Hoa Kỳ ngày càng nghi ngờ các ngân hàng, Quốc hội nước này, doanh nghiệp lớn và hệ thống chăm sóc sức khỏe – thậm chí chống lại. Các cuộc biểu tình căng thẳng không ngừng ở Hà Lan, Pháp, Đức và Canada rõ ràng cho thấy đây là một hiện tượng toàn cầu.
Sự bất mãn như vậy cũng đã thúc đẩy gia tăng các ứng cử viên dân túy cực hữu, gần đây nhất là ở Ý với cuộc bầu cử của Georgia Meloni.
Kéo theo đó, ngày càng nhiều người quan tâm đến các cách khác để tiếp cận dịch vụ. Giáo dục tại nhà tăng đột biến trong thời kỳ đại dịch. Sau đó là Web3 được tạo ra để cung cấp một giải pháp thay thế cho các hệ thống truyền thống. Đơn cử như cộng đồng Bitcoin triển khai Beef Initiative (Sáng kiến Thịt bò) nhằm tìm cách kết nối người tiêu dùng với các chủ trang trại địa phương.
Trong lịch sử, các giai đoạn tập trung hóa cực độ thường dẫn đến các làn sóng phân cấp. Hãy nghĩ về sự tan rã của Đế chế La Mã và thành lập các vùng đất cục bộ, các cuộc cách mạng liên tiếp vào thế kỷ 18 – đầu thế kỷ 19 và sự phát triển của luật chống độc quyền trên khắp phương Tây vào thế kỷ 20. Tất cả đều dẫn đến phân mảnh các cấu trúc nguyên khối thành nhiều bộ phận thành phần. Sau đó, quá trình tập trung hóa chậm lại một lần nữa bắt đầu trở lại.
Quá trình chuyển đổi ngày nay đang được đẩy nhanh bởi các công nghệ mang tính cách mạng. Mặc dù quy trình này không mới, nhưng nó có thể gây xáo trộn đối với thị trường cũng như xã hội. Xét cho cùng, thị trường phát triển mạnh nhờ khả năng tính toán kết quả. Khi nền tảng của hành vi người dùng đang trải qua giai đoạn chuyển đổi, điều này ngày càng khó thực hiện.
Tóm lại, tất cả những xu hướng này chỉ ra một thời kỳ mà chỉ những nhà đầu tư cẩn thận và biết tận dụng cơ hội mới có thể thành công. Vì vậy, hãy thắt chặt dây an toàn của bạn và sẵn sàng cho chuyến đi.
